Robaki (helminty)

Robaki to pasożytnicze robaki, które żyją w ciele ludzi i zwierząt. Są trudne do wykrycia, ponieważ maskują jak wiele innych chorób i stanów. Objawy inwazji robaków pasożytniczych wahają się od łagodnego złego samopoczucia do omdlenia z ciężkim zatruciem. Powiemy Ci, gdzie możesz zarazić się robakami i jak się ich pozbyć.

Co to jest

Robaki są uważane za najczęstsze pasożyty u ludzi. Dziś nauka zna około 300 chorób robaków. Najczęstsze są choroby jelitowe - enterobiasis i ascariasis, które dotykają ponad 2 miliardy ludzi.

Wielkość robaków żyjących w ciele waha się od kilku milimetrów do kilku metrów. Na przykład długość owsików wywołujących enterobiazę nie przekracza 1 cm, a niektóre tasiemce (na przykład szeroki tasiemiec) osiągają 12-15 metrów.

Przyczyny robaczycy

Helminthiasis to choroba, w której dochodzi do zakażenia robakami. Robaki dostają się do ludzkiego ciała i tam pozostają. Pasożyty te żyją nie tylko w jelitach, ale także w innych narządach i tkankach.

Według Światowej Organizacji Zdrowia co czwarta osoba na Ziemi jest zarażona robakami. Jednocześnie eksperci WHO zauważają, że rzeczywista liczba zarażonych osób wynosi co najmniej 50%. Dotyczy to głównie krajów o niskiej kulturze sanitarnej (są to niektóre kraje Afryki i Azji Południowo-Wschodniej). W innych krajach rocznie odnotowuje się ponad 1, 5 miliona przypadków zarażenia robakami. Większość z nich to dzieci.

Jak można się zarazić robakami?

Istnieją 4 sposoby infekcji:

1. Przez glebę. Takie choroby nazywane są geohelminthiasis. Niemyte owoce mogą zawierać dziesiątki tysięcy pasożytów. Dlatego tak ważne jest dokładne umycie warzyw, owoców i rąk przed jedzeniem. Spacerujące zwierzęta są kolejnym źródłem pasożytów naziemnych.
2. W kontakcie z osobą zarażoną. Pasożytnicze robaki są niezwykle płodne. W ciągu jednego dnia samica owsika jest w stanie złożyć do 5 tysięcy jaj w ludzkim ciele. Jaja i osoby dorosłe mogą być przekazywane innym osobom poprzez pościel i inne przedmioty gospodarstwa domowego. Po tym wystarczy, aby zarażeni nie myli rąk, a robaki wnikną do środka.
3. Podczas jedzenia skażonej żywności. Takie choroby robaków nazywane są biohelminthiasis. Pasożyta można złapać przy niedostatecznej obróbce cieplnej mięsa, drobiu lub ryb.
4. Przez ukąszenie owada. Ten rodzaj transmisji jest rzadki. Z reguły bardzo małe pasożyty mogą być przenoszone przez ukąszenia owadów.

Rozważ czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zakażenia robakami u dorosłych i dzieci:

• Lekceważenie zasad higieny - jeśli nie myjesz rąk po ulicy, skorzystaniu z toalety lub przed jedzeniem.
• Nawyk obgryzania paznokci – pod nimi jest dużo brudu z drobnoustrojami i pasożytami. Obejmuje to również nawyk brania do ust długopisów, ołówków i innych przedmiotów.
• Słaba opieka nad zwierzętami, szczególnie dla tych, którzy wychodzą na zewnątrz.
• Jedzenie niemytych warzyw i owoców.
• Używanie wody z wątpliwych źródeł.
• Słabe sprzątanie pomieszczeń mieszkalnych.
• Pasja do karmy dla zwierząt, która nie została poddana odpowiedniej obróbce kulinarnej.

Kto jest zagrożony

Nikt nie jest odporny na infekcje robakami. Wystarczy dać rozluźnienie w sprawach higieny, a larwa pasożyta może „przebić się" do organizmu. Następujące kategorie osób są szczególnie podatne na robaczycę:

• Małe dziecko. Najczęściej u dzieci obserwuje się inwazje robaków. Wynika to z faktu, że dziecko lekceważy zasady higieny. Małe dzieci wkładają przedmioty do ust, a na ulicach często kopią w błocie. W grupach dzieci mają tendencję do bliższego kontaktu ze sobą niż dorośli, co również zwiększa prawdopodobieństwo infekcji.
• Rodziny ze zwierzętami. Jaja i larwy pasożytów, które przedostały się z ulicy do pomieszczeń mieszkalnych ze zwierzętami, mogą być wszędzie. Często właściciele psów, kotów i innych zwierząt nawet nie są świadomi problemu i dowiadują się o obecności robaków, kontaktując się z weterynarzem z innego powodu.
• Smakosze. Zagrożeni są także miłośnicy egzotycznej kuchni, takiej jak sushi, surowe mięso czy ryby.
• Podróżnicy. Dotyczy to zwłaszcza osób podróżujących do krajów o niskim poziomie warunków sanitarnych.
• Mieszkańcy lata, pracownicy rolni. Osoby pracujące w ogródkach warzywnych, sadach lub po prostu mieszkające na wsi.
• Osoby, które w swojej pracy spotykają się z surową rybą lub mięsem. Na przykład sprzedawcy lub szefowie kuchni - podczas przetwarzania, krojenia i przygotowywania żywności.

Mit 1: w rybach morskich nie ma pasożytów.

Wiele osób błędnie uważa, że robaki można znaleźć tylko w rybach rzecznych i nie ma ich w morzu z powodu słonej wody. Rzeczywiście, ryby morskie są w większości atakowane przez pasożyty, które nie są niebezpieczne dla ludzi. Pod tym względem surowe ryby rzeczne są bardziej niebezpieczne niż surowe ryby morskie. Ale to nie znaczy, że ryba morska jest całkowicie bezpieczna: zawsze zaleca się przetwarzanie każdej ryby - dokładnie usmaż, ugotuj lub zamroź przez 3 dni.

Klasyfikacja robaczycy

Istnieje kilka klasyfikacji robaków pasożytniczych. Według lokalizacji robaki to:

• Jelitowe - żyją w jelicie cienkim lub grubym. Należą do nich ascaris, węgorze, włosogłówki, tasiemiec bydlęcy i inne.
• Płucne - żyją w tkankach układu oskrzelowo-płucnego. Najczęściej jest to przywra płucna.
• Tkanka - pasożytuje na różnych tkankach ciała. Robaki tkankowe obejmują schistosomy, włośnice i toksokar.
• Pasożyty wątroby i pęcherzyka żółciowego. Są to przywry wątrobowe, olbrzymia przywra wątrobowa i klonorch (chińska przywra).

Istnieją 4 klasy chorób robaków, w zależności od patogenu:

• Nicienie - wywoływane przez glisty. Są to glistnica, enterobiasis, włośnica, trichocefaloza, toksokaroza, ankilostomoza i inne.
• Tasiemce - czynnikiem sprawczym są tasiemce. Takie patologie obejmują hymenolepiasis, tenasis, teniarinchiasis, diphyllobothriasis i cystcerkozę.
• Dystomiazy to choroby wywoływane przez płazińce. Są to fascioliasis, przywr, dikrocelioza.
• Pierwotniaki – przyczyną są pierwotniaki, takie jak lamblia, toksoplazma czy ameba.

Rozprowadzanych jest ponad 70 gatunków robaków pasożytniczych. Najczęstsze są następujące choroby robaków (patrz tabela).

Inwazje robaków

Choroba	Czynnik sprawczy i jego charakterystyka	Metoda transferu
Glistnica	Nazywany ascaris. Są to glisty żyjące w jelitach. Mogą dorastać do 30-40 cm, glisty żywią się prawie wszystkimi składnikami odżywczymi z pożywienia. W trakcie aktywności życiowej robaki uszkadzają ściany jelit aż do perforacji	Najczęściej jaja ascaris są przenoszone drogą fekalno-oralną. Długo utrzymują się w glebie oraz na powierzchni warzyw, owoców, ziół i jagód
Enterobiaza	Rozwija się, gdy owsiki dostają się do organizmu. Są to małe okrągłe robaki, których wielkość wynosi 0, 5-1 cm Głównym zagrożeniem w enterobiazie są toksyczne produkty odpadowe robaków	Kontakt z osobą zarażoną. Jaja owsików pozostają przez pewien czas na różnych powierzchniach.
Giardiasis	Wywołane przez mikroskopijne pasożyty - lamblię. Patogeny wytwarzają substancje toksyczne i uszkadzają tkanki	Giardia rozprzestrzenia się drogą fekalno-oralną, a także przez skażoną żywność i wodę
przywr	Czynnikami sprawczymi są małe robaki o wielkości do 2 cm, które najczęściej pasożytują w wątrobie i drogach żółciowych. W przypadku przywr dochodzi do zatrucia substancjami toksycznymi i mechanicznego uszkodzenia tkanek	Patogeny przywr przenoszone są z surową rybą
Bąblowica	Jest to spowodowane przez echinokoki - tasiemce, których wielkość nie przekracza 5 cm Echinokoki pasożytują na różnych tkankach, w tym na sercu i mózgu. Patogeny powodują poważne zaburzenia w funkcjonowaniu narządów i układów organizmu. W niektórych przypadkach mogą wywołać złośliwy proces nowotworowy.	Przenoszą się przez brudne ręce i skażoną żywność. Nosicielami Echinococcus mogą być również psy i gryzonie.
Diphyllobothriasis	Czynniki sprawcze - duże tasiemce, osiągające 10-15 metrów. Tasiemce żyją w jelicie cienkim i powodują poważne uszkodzenia ciała żywiciela. Robaki wytwarzają substancje toksyczne i znacząco zaburzają pracę przewodu pokarmowego	Przekazywane przez jedzenie surowych ryb
Trichocefaloza	Nazywany przez włosogłówka okrągłym robakiem, który wygląda jak włos. Vlasoglava może osiągnąć 5-6 metrów. Robaki żyją w jelitach, wnikając w warstwę podśluzówkową. Powoduje zatrucie, stany zapalne i ostrą anemię	Inwazja odbywa się poprzez połknięcie jaj pasożyta

Inwazje robaków są również klasyfikowane według etapów:

• Ostre robaczyce - pojawiają się 2-4 tygodnie po zakażeniu. W tym przypadku objawy robaków obserwuje się od 1 tygodnia do kilku miesięcy. Jeśli nie przeprowadzisz terapii, choroba staje się przewlekła.
• Przewlekła helminthiasis - objawy zależą od rodzaju pasożyta. Na przykład, jeśli są to pasożyty rozmnażające się larwami, nastąpią przedłużone reakcje alergiczne. Inne przewlekłe choroby wywołane przez robaki mogą przebiegać bezobjawowo lub towarzyszyć im ból, złe samopoczucie, zmęczenie i inne objawy.

Powikłania robaczycy

Jeśli robaczyca nie jest leczona, prowadzi to do poważnych powikłań, czasem zagrażających życiu:

• Anemia - anemia, niewystarczająca liczba czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi. Ten stan wynika z faktu, że robaki zużywają część składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego.
• Zniszczenie tkanek i narządów. Robaki żyją nie tylko w świetle przewodu pokarmowego, ale także w grubości tkanek, np. wątroby, płuc, mięśni. Przede wszystkim tkanki są dotknięte migracją robaków, gdy przenoszą się z jednego oddziału (lub narządu) do drugiego - powstają wrzody i ogniska stałego stanu zapalnego. Na tym tle wzrasta ryzyko rozwoju infekcji i nowotworów złośliwych.
• Choroby układu nerwowego. Wynika to z toksycznych produktów odpadowych robaków, które zatruwają organizm. Najbardziej wrażliwe na toksyny są tkanki nerwowe. Może to prowadzić do drażliwości, bólów głowy, bezsenności i innych oznak uszkodzenia układu nerwowego.
• Reakcje alergiczne. Substancje toksyczne wydzielane przez robaki mogą również działać jako alergeny. Odporność człowieka może nieodpowiednio reagować na te substancje. Prowadzi to do pojawienia się typowych objawów alergicznych – wysypki, zaczerwienienia skóry, świądu, a czasem nudności i wymiotów.

Obecność robaków w organizmie prowadzi również do braku następujących minerałów:

• Cynk. Przy braku cynku zmniejsza się odporność, osoba często łapie przeziębienie i cierpi na inne choroby zakaźne. Zwiększa się prawdopodobieństwo rozwoju zapalenia gruczołu krokowego i niepłodności, ponieważ ten pierwiastek śladowy jest niezwykle ważny dla zdrowia układu rozrodczego.
• Selen. Zmniejsza odporność, a także zwiększa ryzyko nowotworów złośliwych.
• Jod. Niedobór jodu u dzieci prowadzi do zahamowania wzrostu i rozwoju (fizycznego i psychicznego). U dorosłych pogarsza się praca tarczycy, spowalniają procesy metaboliczne.
• Mangan. Przy braku manganu kości stają się kruche. Osoba szybko traci na wadze, często dokuczają mu skurcze i zapalenie skóry.
• Chrom. Niedobór tego pierwiastka prowadzi do opóźnienia rozwoju i upośledzenia metabolizmu węglowodanów.

Robaki i odporność

Często robakom towarzyszą inne pasożyty - toksoplazma i chlamydia. Wynika to z tłumienia odporności. Zdrowe ciało jest w stanie oprzeć się najeźdźcom, ale w przypadku helminthiasis ochrona jest osłabiona. Toksoplazmoza jest szczególnie niebezpieczna w czasie ciąży, ponieważ może prowadzić do śmierci płodu.

Objawy robaczycy

Oznaki robaków są zróżnicowane zarówno u dorosłych, jak iu dzieci. Najczęstsze objawy to:

• swędzenie w odbycie jest najczęstszym objawem robaków jelitowych;
• zgrzytanie zębami we śnie - występuje z powodu toksyn uwalnianych przez robaki;
• ślinienie się we śnie i rano;
• nudności podczas mycia zębów rano;
• peeling skóry dłoni i stóp;
• alergiczne wysypki skórne;
• silne uczucie głodu, aż do omdlenia;
• obrzęk (często alergiczny);
• swędząca skóra;
• chroniczne zmęczenie;
• ból głowy i zawroty głowy;
• zaburzenia psychiczne bez znanej przyczyny (stres, nerwice, depresja);
• wzdęcia;
• objawy zaburzeń jelitowych;
• zmiana masy ciała (zarówno nadwaga, jak i szczupłość);
• jednoczesny przebieg kilku chorób (lub następstwo jednej choroby w drugą);
• skurcze lub bóle w jamie brzusznej;
• niedokrwistość;
• opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego u dzieci;
• dziecinna nadpobudliwość lub letarg;
• powiększone węzły chłonne (często w ostrej fazie robaczycy).

Kiedy iść do lekarza

Terapeuta lub specjalista chorób zakaźnych zajmuje się leczeniem chorób pasożytniczych. Należy skonsultować się z lekarzem w przypadku stwierdzenia jednego lub więcej z powyższych objawów. Ze względu na dość wyrafinowany system maskowania robaków należy jak najdokładniej wyjaśnić lekarzowi objawy, a także porozmawiać o swoim stylu życia: jakie jedzenie wolisz, czy ostatnio podróżowałeś i gdzie, czy są zwierzęta itp.

Diagnoza choroby

Jeśli lekarz podejrzewa inwazję robaków, nie jest trudno ją zidentyfikować. W tym celu stosuje się następujące procedury diagnostyczne:

• Badanie stolca. Próbka kału jest przekazywana do laboratorium. Mogą zawierać jaja lub larwy pasożytów żyjących w jelitach.
• Skrobanie na enterobiazę. Wacikiem z odbytu pobiera się wymaz. Dzięki tej analizie można zidentyfikować owsiki. Skrobanie należy wykonać wcześnie rano, przed pójściem do toalety.
• Badanie krwi na przeciwciała. Jest to dość pouczający test, za pomocą którego można zidentyfikować wiele pasożytów. Jednak nawet przy pozytywnym wyniku nie ma 100% gwarancji, że pasożyty nadal znajdują się w ciele pacjenta, ponieważ przeciwciała pozostają nawet po ich wyeliminowaniu.
• Diagnostyka instrumentalna. Zastosowanie radiografii, rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej z użyciem środków kontrastowych. Te metody diagnostyczne umożliwiają identyfikację zarówno dużych robaków, jak i niektórych zmian patologicznych w tkankach spowodowanych inwazją robaków.

Z reguły lekarz przepisuje różne badania w celu zwiększenia wiarygodności uzyskanych danych. Czasami pacjent musi być kilkakrotnie badany, aby postawić dokładną diagnozę.

Ważny!Podczas potwierdzania robaczycy konieczne jest powiadomienie o tym innych bliskich członków rodziny. Dla nich zalecane jest również badanie. Jeśli wynik testu jest pozytywny, ważne jest, aby wszyscy zakażeni członkowie rodziny zostali poddani leczeniu. W przeciwnym razie jaja pasożytów ponownie dostaną się do ciała odzyskanej osoby i wszystko trzeba będzie powtórzyć od początku.

Leczenie robaków pasożytniczych u dzieci i dorosłych

Pomimo obfitości leków przeciwpasożytniczych w aptekach, nie można ich samemu zażywać. Przepisując kompleksowe leczenie, lekarz stara się nie tylko usunąć pasożyty, ale także wyeliminować konsekwencje ich życiowej aktywności.

Z reguły oprócz leków przeciwrobaczych pacjentowi przepisuje się również witaminy i inne leki, które eliminują objawy choroby. Lekarz dobiera leki osobno dla każdego pacjenta, ponieważ objawy są różne dla każdego.

Leki stosowane w leczeniu robaczycy

W przypadku inwazji robaków pacjentom przepisuje się kompleks następujących leków:

• Leki przeciwrobacze. Są to leki przeciwrobacze, które usuwają lub zabijają robaki. Cele te osiąga się poprzez zakłócenie metabolizmu pasożytów lub paraliżowanie ich mięśni. W tym drugim przypadku tracą zdolność zatrzymywania się w jelicie i są wydalane.
• Leki przeciwhistaminowe. Jeśli pacjent jest uczulony na pasożyty, to w czasie leczenia lekarze przepisują leki przeciwalergiczne. Jest to niezwykle ważne, ponieważ wraz z masową śmiercią robaków uwalniana jest duża liczba alergenów, które mogą wywołać silną reakcję alergiczną. Leki przeciwhistaminowe blokują produkcję histaminy, głównego mediatora reakcji alergicznej.
• Enterosorbenty. Są to leki zdolne do wiązania substancji w przewodzie pokarmowym. Podczas leczenia robaków enterosorbenty służą do wiązania i usuwania toksycznych substancji wydzielanych przez robaki.
• Witaminy i minerały. Najczęściej przepisywane są witaminy z grupy B (kwas foliowy i B12) oraz preparaty żelaza. Jest to konieczne w leczeniu anemii.
• Hepatoprotektory. Są to leki, które chronią wątrobę przed substancjami toksycznymi. Należą do nich preparaty na bazie niezbędnych fosfolipidów lub surowców roślinnych (ostropest plamisty, karczoch, lukrecja, ziele dziurawca i inne rośliny).
• Probiotyki i prebiotyki. Przepisany w celu przywrócenia mikroflory jelitowej. Probiotyki to żywe kultury pożytecznych bakterii. Prebiotyki to niestrawne składniki żywności (takie jak błonnik), które są fermentowane jedynie przez florę jelitową.

Chirurgia

W większości przypadków wystarczy wypić kompleks leków. Jednak czasami lekarze wciąż są zmuszeni uciekać się do operacji. Na przykład duże nagromadzenie glisty może powodować niedrożność jelit. To pilny stan, który wymaga operacji.

Robaki mogą gromadzić się w przewodzie żółciowym, na tle którego rozwija się żółtaczka obturacyjna, a nawet ropień wątroby. Ta sama sytuacja może wystąpić w trzustce, prowadząc do ostrego zapalenia trzustki. Jeśli robaki dostaną się do wyrostka robaczkowego, rozwija się zapalenie wyrostka robaczkowego. Wszystkie te stany wymagają szybkiej operacji.

Często stosuje się operację, gdy narządy są uszkodzone przez echinokoki. Pasożyty te gromadzą się, tworząc czopy echinokokowe w wątrobie, płucach, kościach, nerkach, a nawet mózgu. Niebezpieczeństwo takiej wtyczki polega na tym, że może się zaognić i pęknąć.

Środki ludowe na robaki

Środki ludowe na robaki nie są tak skuteczne jak leki przeciwrobacze. To tylko metoda pomocnicza - główne leczenie przepisuje lekarz.

Środki ludowe obejmują pestki dyni, które zawierają kukurbitynę, substancję o działaniu przeciwrobaczym.

Mit 2: lewatywa z czosnku pozwala pozbyć się robaków

Robaki naprawdę nie lubią czosnku, ponieważ zawiera fitoncydy - substancje przeciwbakteryjne i przeciwpasożytnicze. Jednak nie jest konieczne wykonywanie lewatyw z czosnku w przypadku robaczycy. W jelicie grubym, gdzie wstrzykuje się zawartość lewatywy, robaków jest bardzo mało. Większość pasożytów żyje w jelicie cienkim, więc ta procedura jest bezużyteczna. Ponadto z takiej lewatywy można uzyskać poważne podrażnienie błony śluzowej.

Zapobieganie i środki ostrożności

W większości przypadków rokowanie w leczeniu robaczycy jest korzystne. Terminowa wizyta u lekarza pozwoli uniknąć wielu komplikacji, do których prowadzą robaki.

Zapobieganie robakom ogranicza się do przestrzegania następujących zaleceń:

• Myj ręce mydłem i wodą przed jedzeniem, po powrocie z ulicy, skorzystaniu z toalety, czy po kontakcie ze zwierzętami.
• Dokładnie umyj warzywa, owoce i zioła. Lepiej zalać je wrzątkiem.
• Nie używaj artykułów higienicznych innych osób ani naczyń innych osób.
• Porzuć złe nawyki (palenie, alkohol).
• Unikaj stresu, wpłynie to korzystnie na odporność.
• Regularnie pokazuj swojego zwierzaka weterynarzowi, szczep się w odpowiednim czasie.
• Każdego roku przechodzą kompleksowe badania profilaktyczne, w tym testy na jaja robaków.
• Odpowiednio gotuj mięso, drób, ryby i jajka.

Mit 3: pasożyty giną w mrożonym mięsie.

Dotyczy to tylko niektórych robaków. Na przykład bydlęcy tasiemiec naprawdę ginie, gdy mięso jest głęboko zamrożone (minus 12 i mniej). I na przykład larwy Trichinella można wyeliminować dopiero po 2-3 godzinach gotowania.

Wniosek

Główną przyczyną inwazji robaków pasożytniczych jest nieodpowiednia higiena. Poprawa warunków sanitarnych i właściwe gotowanie karmy dla zwierząt znacznie zmniejsza prawdopodobieństwo robaczycy. W większości przypadków robaki nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzkiego, jeśli zostaną wykryte na czas. Ale brak leczenia prowadzi jednak do poważnych konsekwencji - anemii, uszkodzenia układu nerwowego i innych infekcji.